Het analyseren van humor is bijna onmogelijk. Wat de één hilarisch vindt daar kan de ander niet om lachen.
Eén element vinden we wel in vrijwel alle humor terug en dat is verrassing. Een verhaal met een onverwacht einde. Zoals de Amerikaanse humorist Abe Burrows het mooi zei:
A joke is a curve ball - a pitch that bends at the last instant and fools the batter
Waarom is humor in presentaties zo essentieel?
Het is een krachtig smeermiddel voor communicatie. Een lachend publiek is ontspannen en meer geneigd om naar je te luisteren.
Humor maakt leren gemakkelijker. Onderzoek toont aan dat humoristische voorbeelden een lange termijn effect hebben. Studenten die 6 weken na een college werden bevraagd, hadden concepten geïllustreerd met een humoristisch voorbeeld beter onthouden. Humor vormt een haakje waaraan de toehoorder de informatie kan ophangen, om het later gemakkelijker te reproduceren.
Vertel een grap is een slecht advies
Als je van nature niet heel grappig bent, dan maakt geforceerd een grap vertellen dat alleen nog maar duidelijker. De kans is groot dat je het publiek van je verwijdert. En omdat grappen vaak ten koste gaan van anderen is het ook nog risicovol.
Vertel in plaats van een grap een verhaal. Dat is een veel natuurlijker manier om je publiek te vermaken. En omdat je die verhalen meestal niet direct voorhanden hebt, is het slim om zelf verhalen te verzamelen.
Maar hoe kan ik dan grappig zijn?
Vergeet grappig en focus op het verzamelen van herkenbare verhalen. Grappig komt later. Professionele humoristen vinden hun verhalen in kranten, op het nieuws en al surfend over het internet. Maak er een dagelijkse gewoonte van om 15 minuten het nieuws te scannen op potentiële verhalen.
Bouw aan een persoonlijk humor logboek. We zeggen allemaal wel eens iets dat we liever niet hadden gezegd. Of we zitten in een situatie die grappig is. Alhoewel, niet zo grappig op het moment zelf, maar wel om later over te vertellen.
Observeer en schrijf alles op wat je grappig vindt of wat grappig kan zijn. Zonder censuur. Alles in het dagelijks leven is een mogelijke bron voor humor. Wees zo specifiek mogelijk. In plaats van vrouwen die goed zijn in multitasken, bijvoorbeeld vrouwen achter het stuur die tegelijkertijd zich in de achteruitkijkspiegel opmaken. Meteen beeldender ook.
Heb je een Netflix abonnement? Kijk dan Jerry Before Seinfeld en hoor hoe Seinfeld alledaagse dingen als vervoersmiddelen, ontbijt of speelgoed omtovert tot humor.
Een gouden tip voor de plek waar je al die inspiratie bewaart
Gebruik een digitaal notitieblok zoals Evernote of OneNote
Het grote voordeel is, dat het allerlei vormen van tekst herkent. Of je nu een PDF bewaart, of een foto en als je heel netjes schrijft zelfs handgeschreven tekst. Je maakt een notitieboek aan en zet alles dat je vindt rechtstreeks daarin.
Het is handig om de Evernote 'webclipper' in je browser te zetten. Met één druk op de knop plaatst Evernote dan een hele webpagina, een screenshot of de link naar de pagina in het notitieboek.
Het is aan te raden om notities te 'taggen' met een aantal kernwoorden, zodat je sneller artikelen of video's terugvindt.
Is er een formule voor het gebruik van humor in presentaties?
Helaas, die is er niet.
Er is wel een wijze raad.
Probeer niet grappig te zijn maar leer hoe je grappig kunt zijn. Bekijk cabaretiers, stand-up comedians en Funny TEDtalks. Vraag jezelf af: 'Wat vind ik grappig aan deze fragmenten en talks? Waarom?' Je zult terugkerende elementen ontdekken, waarmee je kunt experimenteren. Zoals bijvoorbeeld:
Zelfspot
Wat zijn je zwakke punten? Waar maken anderen grapjes over? Leg ze onder een vergrootglas en maak er een grappig verhaal van.
Gaat zelfspot niet ten koste van je autoriteit? Integendeel, door jezelf een kwetsbaar op te stellen, krijg je meer empathie van het publiek.
Contrast
Een mooie mix van serieuze informatie afgewisseld met humorvolle momenten, dat contrast houdt de aandacht van het publiek erbij.
Persoonlijk
In welke onhandige of grappige situaties heb je ooit gezeten? Je bent ook maar een mens, dat wil het publiek graag horen.
Realistisch én overdreven
Goede humor is een paradox. Je beschrijft naar waarheid een realistische situatie en tegelijkertijd dik je het aan omdat je een deel van die beschrijving overdrijft.
Twee voorbeelden van presentaties met humor
Amerikaanse actrice, stand-up comédienne en presentatrice Ellen DeGeneres is de keynote speaker in 2009 op de Universiteit van Tulane in New Orleans.
De TEDtalk van James Veitch is hilarisch. Hij maakt geweldig gebruik van Powerpoint. Toegegeven, Veitch is komiek. Maar als je 10 minuten hebt, leer je ongelooflijk veel. Let op zijn timing, tempowisselingen, expressie en hoe zijn Powerpoint exact meeloopt met zijn verhaal. Een sterk staaltje timing.
De volgende stap
Wil je meer humor in je presentaties brengen, focus dan op het verzamelen van alledaagse verhalen. En bekijk regelmatig een fragment uit de show van een cabaretier, stand-up comedian of TED spreker en ontdek waarom zij grappig zijn, of juist niet. Pas elementen als zelfspot, contrast, persoonlijk, realistisch én overdreven toe op eigen verhalen of verhalen die je hebt verzameld.
Doe een test met een oefenpubliek en vraag om eerlijke feedback.
Fotomateriaal
Jerry Seinfeld - slgckgc [Flickr]
Pauline le Rûtte
Een goede spreker draagt niet alleen informatie over, maar brengt zijn kennis tot leven.
Reactie